Szerokie zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i cyfrowych jak analityka danych, sztuczna inteligencja (SI), druk 3D, chmura obliczeniowa, Internet Rzeczy i robotyzacja, zmieniają rynek pracy.
Jakub Gontarek
Specjalista ds. rynku pracy Konfederacji Lewiatan
Poprzednia rewolucja gospodarcza prowadziła do wyraźnego wzrostu dobrobytu i liczby miejsc pracy. Skutki nadchodzącej zmiany 4.0 budzą obawy o to, jak zmienią się relacje pracodawca-pracownik. Potrzebna jest stała platforma wymiany opinii i dialogu.
Digitalizacja, a w szczególności rozwój gospodarki na żądanie (on-demand economy) wymuszą nowe formy zatrudnienia. Już teraz obserwujemy, że rozwiązania zdalnej pracy wpływają na organizację zadań oraz na interakcje pomiędzy pracodawcami i pracownikami. Dzięki cyfryzacji praca związana jest mniej z miejscem i czasem, a bardziej z autonomią połączoną z lepszym monitoringiem efektów. Wyzwaniem jest ustalenia odpowiedniej relacji pomiędzy pracą a życiem osobistym. Dlatego kluczowy dla wszystkich stron jest odpowiedzialny dialog społeczny. Doświadczenia krajowe i zagraniczne wskazują, że priorytetem jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie jak technologia może wspierać, a nie zastępować pracowników w wykonywaniu zadań.
Rewolucja 4.0 zmieni obecną pracę i to jest pewne. Musimy zaakceptować fakt, że niektóre zawody zostaną zastąpione przez nowe specjalizacje. Tak dzieje się w przypadku każdej innowacji. Postęp technologiczny początkowo prowadzi do spadku popytu na pracę, zanim zacznie tworzyć nowe miejsca pracy. Firmy wiedzą, że zmuszone są do szybkiego reagowania na zmiany na rynku i dostosowywania się do potrzeb nowych konsumentów. Dlatego poszukują pracowników, którzy będą mieć kompetencje, pozwalające na szybkie i skuteczne reagowanie na nowe trendy. Tylko to zapewni utrzymanie się na rynku. Szczególnie stanowiska nisko- i średniowykwalifikowanych pracowników wykonujących proste, powtarzające się czynności (w rolnictwie i przemyśle, urzędnicy) są zagrożone automatyzacją. Za to umiejętności cyfrowe, przedsiębiorczość oraz kreatywność będą najbardziej pożądane przez zatrudniających.
Dyskusja nt. wpływu nowych technologii na sytuację na rynku pracy musi uwzględniać zmiany demograficzne, wyzwania związane z kierunkami kształcenia i przegląd regulacji prawnych. Rewolucja 4.0 przyniesie trudne do przewidzenia zmiany na rynku pracy, które będą wyzwaniem dla partnerów społecznych. Nie nastąpią one z dnia na dzień, ale ich efekty będziemy stopniowo coraz bardziej odczuwać. Wpływ technologii na poziom zatrudniania oraz relacje pracownik-pracodawca zmuszą do reagowania i dostosowywania prawa do bieżących wyzwań, w duchu odpowiedzialnego społecznie rozwoju. Dlatego niezwykle ważna będzie systematyczna i angażująca wszystkich interesariuszy merytoryczna dyskusja podająca analizie praktyczne aspekty tego, jak nowe technologie będą wpływać na rynek pracy.
